خراسان ،سرزمینی که شیخ طوسی پرورانید

از خراسان کاخ فرهنگ وادب شد استوار                         

 سرزمین  مهر  باشد چرخ  دانش را مدار

بس هنرها کاندرین سامان سروسامان گرفت                   

 بس فضیلت ها کزینجا شد به گیتی رهسپار

سرزمین پر شکوه مهر را نازم که در طول زمان              

کرده روشن عالمی را از شعاع افتخار

روزگاری تاج عزت بود بر فرق جهان                            

 از بزرگی تکیه می زد بر سریر اعتبار

تا بود در رفت وآمد روز وشب، دانای طوس                   

می درخشید نام او در دفتر لیل ونهار

دانشی مرد جهانِ شرق شیخ الطائفه                                  

آن که آثارش بود بر زر دانای عیار

آن مهین استادِ استادان ابو جعفر که شد                          

 مذهب جعفر زسعی وکوشش او پایدار

اهل بینش را ز استبصار بینایی فزود                              

پاک از تهذیب او زآیینه ی دل شد غبار

قرنها بگذشته وارزنده تبیانش کند                                

جلوه در پیشانی پاک زمان خورشید وار

شرح حال او بپرس از طوس وبغداد ونجف                    

جلوه گر در این صدفها بود دُرّ شاهوار

در مقام علمی اش این بس که چون بغداد رفت                

کرسی تدریس را شد بهترین آموزگار

پاسدار دین ودانش تا شود " وادی الغری"                    

حوزه تدریس را شد در نجف بنیانگزار

گر نماند او را به جای از آتش دشمن کتاب                  

باز آثارش به دانش داد فرّ واعتبار

زادگاه عالم وارسته شیخ الطائفه                                   

ناظر تجلیل او شد عاقبت بعد از هزار

باد نام شیخ طوسی زیب تاریخ علوم                                

باد لطف ورحمت حق روح پاکش را نثار

التبیان فی تفسیر القرآن

تفسیر تبیان از مهمترین تفاسیر شیعه و اولین تفسیر معتبر و کامل شیعی به زبان عربی از قرآن کریم است. این تفسیر در قرن پنجم هجری قمری تدوین شده است، آنرا تفسیر کلامی، تفسیر بلاغی نیز می خوانند. این تفسیر، جامع انواع علوم و فنون متعلق به تفسیر قرآن، همچون صرف و نحو و اشتقاق و معانی و بیان و حدیث و فقه و کلام و تاریخ است و شامل قرائت و قصص و اعتقادات دینی و ناسخ و منسوخ و وجوه ادبی و نقل روایات و احادیث از ائمه معصومین می باشد و مفسر آن، علاوه بر نقل روایات مأثور، با تکیه بر عقل و توجه به علوم مختلف، با ارزیابی آرای تفسیری گذشتگان و معاصران خود پرداخته است.

    نویسنده تفسیر تبیان کیست؟می دانید؟

شیخ الطائفه محمدبن حسن طوسی، معروف به شیخ طوسی در رمضان سال 385هـ.ق دیده به جهان گشود.(1) در اینکه وی از مردم روستای طوس، طابران یا نوغان؛ یعنی مشهد کنونی یا از دیگر روستاهای اطراف طوس بوده، اختلاف نظر است. از آنجا که او در الفهرست و دیگر کتابهایش خود را طوسی خوانده و نجاشی از دانشمندان هم عصر او نیز در کتابهای رجالی خود وی را طوسی نامیده است ما نیز او را طوسی می دانیم از ظواهر امر چنین برمی آید که او هم در همان طوس به دنیا آمده است.(2)گفتنی است در آن زمان، ساکنان منطقه خراسان و طوس مانند بسیاری از دیگر مناطق ایران بیشتر سنی مذهب بوده اند. با این همه در اینکه شیعیان دوازده امامی در خراسان و سرزمین های اطراف بارگاه امام هشتم حضرت رضا(ع) وجود داشته اند جای تردید نیست. شاعر نامی ایران فردوسی طوسی- سراینده شاهنامه- هم عصر استادان شیخ طوسی است و شیعه بودن او نیز بر کسی پوشیده نیست.(3)
    شیخ طوسی را شیخ الطلائفه و گاهی شیخ الامامیه نیز گفته اند. کنیه او ابوجعفر است که گاهی در برابر شیخ کلینی و شیخ صدوق که کنیه هردوی آنها ابوجعفر بود به او ابوجعفر ثالث گویند. این سه عالم شیعی یعنی شیخ صدوق، کلینی و طوسی هم نام و هم کنیه اند و هر سه از دانشمندان شیعه و نویسندگان کتب اربعه (کافی، تهذیب، استبصار و من لایحضر الفقیه) هستند این چهار کتاب از کتابهای معتبر شیعه و از منابع مهم فقه شیعه به شمار می آیند.

                    گرفته شده ازمقاله :اندیشه سیاسی،اجتماعی شیخ طوسی

                                                          نویسنده:حسین فرجامی
پی نوشت:    

      منابع و ماخذ
    1- دوانی، علی، هزاره شیخ طوسی، ص 4-3
    2- مروی، حسنعلی، مرزبانان شیعه، ص 7
    3- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار،ج1، ص 69

در یکی از روزهای ماه خدا (رمضان)سال 385 ه.ق ستاره ای بدرخشید و ماه مجلس علمای شیعه در اعصار گشت.

در خانه ای محقر اما سرشار از نور و ایمان ، در خانواده ای علوی و در دوره مظلومیت شیعه، پا به عرصه وجود نهاد .

کودکی که پدر و مادر ساده و بی آلایش وی، نامش را محمد نهاده اند.

و شیعه محمد را با نام شیخ طوسی ( شیخ الطائفه) در خاطره خویش حک کرده است.

شیخ طوسی مردی بود آسمانی ، با روحی به لطافت شبنم ، دارای اندیشه ای به خروش اقیانوس و اراده ای پولادین و خلل ناپذیر .

سلام بر روح با عظمت شیخ طوسی ، بزرگ مردی که عصاره عبادت و زهد و ورع و تقوا بود . فقیهی که خورشید فروزان منظومه فقاهت بود.

سلام بر مردی که سرمشق حیات با عزت تشیع بود ، آری ، آن سرو بی خزان که اکنون ما میتوانیم در سایه اش به آرامش برسیم و از آفتاب بسرائیم.

همتم بدرقه ی راه کن ای طایر قدس

که درازاست ره مقصد و من نو سفرم